Strefy czystego transportu

Strefa czystego transportu (zwana również SCT) to wydzielony obszar, obejmujący przeważnie centrum miasta, po którym mogą poruszać się wyłącznie auta spełniające określone wymogi ekologiczne. O tym, czy dany samochód kwalifikuje się do wjazdu, decyduje wiele czynników, takich jak spełniana norma emisji spalin (tzw. norma Euro), data produkcji czy rodzaj napędu. Obecnie nie ma w Polsce stref, które wykluczałyby właścicieli pojazdów z napędami tradycyjnymi (diesel, benzyna, LPG), o ile auta te spełniają wymogi danej strefy.

Od 1 lipca 2024 roku w Warszawie obowiązuje Strefa Czystego Transportu, która obejmuje większość Śródmieścia i fragmenty otaczających dzielnic: Woli, Żoliborza, Mokotowa, a także prawobrzeżne rejony Pragi-Północ i Pragi-Południe.

Wjazd do warszawskiej SCT jest oznaczony specjalnymi znakami drogowymi, ale kierowcy nie napotkają po drodze szlabanów ani kontroli drogowej. Stąd tak istotne jest, aby wiedzieć, jakie auta mogą poruszać się po ścisłym centrum Warszawy. Zignorowanie zakazu wjazdu do ekostrefy może zakończyć się mandatem w wysokości 500 PLN.

Obostrzenia dotyczące pojazdów mogących wjeżdżać do centrum będą wprowadzane etapami. Na chwilę obecną z ruchu po warszawskiej Strefie Czystego Transportu wyłączone są pojazdy z silnikiem benzynowym wyprodukowane przed 1997 rokiem, niespełniające normy Euro 2, a także pojazdy z silnikiem Diesla wyprodukowane przed 2005 rokiem, niespełniające normy Euro 4. Wbrew obiegowej opinii auta „na gaz” nie są traktowane ani gorzej, ani też bardziej preferencyjnie. Obostrzenia przewidziane dla samochodów zasilanych benzyną dotyczą również pojazdów wyposażonych w instalację LPG.

Limity warszawskiej SCT będą zaostrzane co dwa lata. Wraz z podnoszeniem normy emisji spalin Euro zmniejszać się będzie wiek dopuszczonych do ruchu aut. Następna zmiana zacznie obowiązywać już w przyszłym roku i wykluczy pojazdy benzynowe i z instalacją LPG wyprodukowane przed 2000 rokiem, niespełniające normy Euro 3, a także samochody z silnikami Diesla wyprodukowane przed 2009 rokiem, niespełniające normy Euro 4. Poniższa tabela przedstawia szczegółowe informacje dotyczące planowanych obostrzeń.

Nie, kierowcy, których auta kwalifikują się do poruszania się po warszawskiej SCT, nie muszą w żaden szczególny sposób oznaczać swoich samochodów. Chcąc się dowiedzieć, czy aktualnie posiadany pojazd może swobodnie poruszać się po centrum stolicy, wystarczy wejść na stronę sprawdzsct.zdm.waw.pl i wpisać podstawowe dane, takie jak rok produkcji, rodzaj napędu i spełniana norma Euro.

Nawet jeżeli posiadane auto nie kwalifikuje się do poruszania się po Strefie Czystego Transportu, każdemu kierowcy przysługują cztery dni w roku, podczas których można wjechać do SCT bez żadnych dodatkowych wniosków ani zgłoszeń. Obostrzenia te nie dotyczą też pojazdów historycznych oraz specjalnych, seniorów oraz mieszkańców zameldowanych wewnątrz ekostrefy, o ile posiadają wymagane zezwolenia. Jeśli chcesz sprawdzić, jakie dokumenty są potrzebne do wyłączenia z SCT, możesz to zrobić, odwiedzając stronę: sprawdzsct.zdm.waw.pl

Według zaproponowanej uchwały już od 1 lipca 2025 roku w Krakowie zacznie obowiązywać Strefa Czystego Transportu, która obejmie swoim obszarem właściwie całe miasto. Obostrzenia będą bardziej restrykcyjne niż w Warszawie, bo do ruchu będą dopuszczone wyłącznie pojazdy benzynowe i zasilane LPG spełniające normę Euro 4 i wyprodukowane po 2005 roku oraz diesle spełniające normę Euro 6 z datą produkcji nie starszą niż 2012 rok. Podobnie jak w przypadku Warszawy limity te będą zaostrzane co dwa lata.

Zgodnie z proponowaną ustawą do 2030 roku powyższe przepisy nie będą obowiązywały mieszkańców Krakowa. Osoby zameldowane poza granicami miasta, a posiadające auta niespełniające wymogów, będą mogły wjechać do strefy dopiero po uiszczeniu odpowiedniej opłaty (2,50 PLN za godzinę, 20 PLN za dzień lub 500 PLN za miesiąc).

Pomimo wielu kontrowersji i protestów ze strony zarówno mieszkańców, jak i osób dojeżdżających do pracy wewnątrz stref czystego transportu, kolejne ekoobszary są planowane we Wrocławiu i Szczecinie

Polska nie jest pionierem, jeśli chodzi o wprowadzanie stref czystego transportu. Choć nie istnieją nadrzędne unijne przepisy dotyczące ekostref, podobne obszary wyłączone z ruchu dla aut emitujących większe ilości zanieczyszczeń od dawna funkcjonują w takich krajach, jak Francja (15 miast), Belgia (3 miasta), Dania (5 miast, w których obowiązują obostrzenia dotyczące diesli), Hiszpania (149 stref) czy Wielka Brytania (2 strefy w Londynie). Jeżeli wybieramy się starszym autem za granicę, zawsze warto sprawdzić lokalne przepisy.